AMSTERDAM – Organisaties moeten af van organisatieadviseurs en managers die alleen maar aan anderen vertellen wat ze moeten doen. “Bedrijven moeten terug naar de essentie van hun bestaan.”

Door Carlie van Tongeren, 15 mei 2011
NUzakelijk.nl

Dilemmatraining, heimweemarketing, lean six sigma black belt en management by walking around. Het is een greep uit de bullshit woordenlijst uit het boek ‘Bullshit management’ van bedrijfskundige en ondernemer Jos Verveen, dat afgelopen week is verschenen.

Sommige bedrijven hebben hun afkeer tegen moderne managementtermen inmiddels omgezet in een spel: BS Bingo. Iedere deelnemer aan een vergadering mag zijn eigen bullshit woordenlijst maken.

Als de onzinterm valt, zet je een kruisje. Wie als eerste zijn kaart vol heeft, roept ‘Bullshit!’ over de vergadertafel. Verveen: “Het is natuurlijk een grap, maar er zit een kern van waarheid in.”

Bewijs
Volgens Verveen is management, dat precies 100 jaar geleden is ontstaan, namelijk flauwekul. “Management is niet natuurlijk gegroeid. Eén iemand, Frederick Winslow Taylor, heeft bedacht dat je een aparte laag nodig hebt met mensen die bedenken wat anderen moeten doen.”

Hij stelt dat er nooit is bewezen is dat zo’n extra laag werkt. “Sterker nog: er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat management niet en zelfs averechts werkt.”

Tsjakka-training
Hij neemt die tussenlaag op de korrel. “Ik heb niks tegen chefs en leidinggevenden die inhoudelijk bezig zijn. Nee, ik heb het over managers en adviseurs die zich alleen maar bezig houden met het vertellen wat andere mensen moeten doen.”

“Die Tsjakka-trainingen, 360 graden feedback gesprekken, brainstormsessies in een hutje op de hei en jongleren voor leidinggevenden bedenken; allemaal lariekoek.”

Miljardenindustrie
Er gaan miljarden euro’s om in de schil managers en organisatieadviesbureaus die daar omheen hangen, zegt Verveen. “Je ziet de overhead stijgen. Het is bijna zo dat de ene helft van Nederland adviseert wat de andere helft moet doen. Op een gegeven moment loop je daar gierend in vast.”

In Nederland zijn zo’n 15.000 managementboeken te koop. Wat moeten we met nog een boek over managers? “Al die boeken schrijven voor wat je als manager moet doen: zelfsturing, het Nieuwe Werken, coachend of dienend leiderschap. Allemaal in de lijn dat dat de waarheid is”, zegt Verveen.

“Ik zeg: er bestaat geen enkele blauwdruk van hoe het moet. Organiseren is geen wetenschap.”

MBA-klooster
Verveen heeft zelf 15 jaar lang een graantje meegepikt van die miljardenindustrie. Hij werkte als organisatie- en communicatieadviseur. “Vanaf mijn opleiding Bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit ben ik ondergedompeld in de theorieën. Ik heb erin geloofd.”

Verveen vergelijkt het met de kerk: “De MBA is het klooster, de managementgoeroe de dominee en de adviseurs zitten braaf in de kerkbanken te luisteren. Dit boek is mijn afscheid van de wereld waarin ik niet meer geloof.”

Essentie
Wat moeten managers dan wel doen volgens hem? “Er bestaat niet één juist advies. Want wie durft tegen Steve Jobs en John de Mol te zeggen dat zij moeten delegeren en zich niet met de details mogen bemoeien als dat hun kracht is?”

Maar als Verveen dan toch één ding mag zeggen, zou het zijn: “We moeten terug naar de essentie. Logisch nadenken en doen waarvoor het bedrijf ooit is opgericht.” Management is volgens hem “de nagel aan de doodskist” van innovatie en ondernemerschap.

Bonussen
“Als je uniek kunt zijn in je product of dienst, dan kun je dat ook in je manier van organiseren. Net als familiebedrijven. Die hebben een natuurlijke hekel aan externe adviseurs.”

Wat vindt hij de allergrootste bullshit? “Het ergste vind ik dat we nog steeds geloven in targets en bonussen. Ik vind het echt een belediging dat we denken dat mensen met hart voor de zaak een bonus nodig hebben om hun werk goed te doen.”